Jak znaleźć swoją drogę w świecie zawodów – Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Słupcy

21 kwietnia 2020

Warsztaty dla uczniów klas VII.
Czas realizacji warsztatu: 2 godziny lekcyjne

Cele :

Mobilizowanie uczniów do zbierania informacji o zawodach.
Zapoznanie uczniów ze sposobem poznawania zawodów.
Zapoznanie uczniów z podziałem zawodów według przedmiotów pracy.
Wskazanie uczniom związku między własnymi predyspozycjami psychofizycznymi a przyszłym zawodem.
Wskazanie uczniom mitów związanych z myśleniem o pracy, niewłaściwych pobudek, którymi kierują się osoby wybierające przyszły zawód i negatywnych skutków złego wyboru profesji.
Wskazanie uczniom różnych źródeł informacji o zawodach.

Metody i formy pracy:

mini-wykład,
burza mózgów,
dyskusja,
pantomima,
praca indywidualna,
praca w grupach.

Pomoce dydaktyczne:

Ankieta skłonności zawodowych dla każdego ucznia oraz klucz odpowiedzi (źródło: Przygotowanie uczniów gimnazjum do wyboru zawodu pod red. G. Sołtysińskiej i J. Woroneckiej)
WYBÓR WYMUSZONY CO DO PREFERENCJI ZAWODOWYCH (opracowane na podstawie teorii J. Hollanda oraz D. Robinson, D. Williams Kim chciałbyś zostać)
kartki A3 z wypisanymi pięcioma grupami zawodowymi
karteczki z nazwami zawodów
karteczki ze zdaniami z zestawu: 10 (…) przekonań spotykanych w poradnictwie kariery (źródło: E. Herr, S. Cramer Planowanie kariery zawodowej. W-wa 2001)
kartki A4 z wydzielonymi miejscami: PRAWDA i FAŁSZ
kartki z zawodami do pantomimy oraz kartki z wytycznymi, jakie informacje o zawodzie powinna pantomima zawierać
ulotka Strony internetowe z informacjami o zawodach
przykładowe informatory o zawodach, typu: Przewodniki po zawodach oraz czasopisma Cogito, Viktor (dawny Victor Gimnazjalista)
ulotka Właściwy wybór szkoły ponadpodstawowej i zawodu = sukces w przyszłości

Planowany przebieg warsztatów:

Przedstawienie celu spotkania – pozyskania wiedzy dotyczącej świata zawodów.
Zawarcie ustnego Kontraktu dotyczącego zasad panujących na zajęciach, np.:

Jesteśmy aktywni
Słuchamy, gdy mówi ktoś inny
Każdy ma prawo do wypowiedzi
Każda opinia jest ważna
Zapewniamy sobie poczucie bezpieczeństwa
Zasady BHP
Koncentrujemy się na tym, co dzieje się w Sali

Wprowadzenie w temat celu poznania świata zawodów i trafnego wyboru profesji dla siebie – przedstawienie anegdoty:

„Trzem ludziom, wykonującym te same czynności na placu budowy, zadano to samo pytanie: co robią?

– Jak to co?- oburzył się pierwszy . – Tłukę kamienie.

– Jak to co? …Zarabiam na życie – zdziwił się drugi.

Również ten trzeci okazał lekkie zaskoczenie banałem pytania. – Jak to co?.. Buduję katedrę.”

Jak myślicie, który z tych ludzi jest naprawdę zadowolony ze swojej pracy?

Pomyślcie, ile czasu spędzicie w pracy. Jeżeli będziecie pracować 40 godzin tygodniowo przez 48 tygodni w roku, przez 35 lat spędzicie w pracy 67.200 godzin. Tak więc, wybranie właściwego dla siebie zawodu warte jest poświęcenia czasu i wysiłku. Nigdy nie jest za wcześnie, by zacząć. Poświęcając czas i energię na wybór zawodu, inwestujecie w swoją przyszłość

Burza mózgów na temat pojęcia zawód – prowadzący zapisuje na tablicy odpowiedzi uczniów. Uczniowie w wyniku zadania powinni ustalić ogólne pojęcie zawodu oraz jakie informacje należy pozyskać, by poznać dobrze jakiś zawód.

Zawód – zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, będących świadczeniami na rzecz innych osób, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki.

(źródło definicji: pl.wikipedia.org)

Informacje o zawodach obejmują :

świat zawodów i ich podział
opisy zawodów
warunki i środowisko pracy
zadania i czynności zawodowe
narzędzia pracy
predyspozycje i przeciwwskazania do zawodu
warunki podjęcia pracy w zawodzie
perspektywy płacy i zatrudnienia

Wybór wymuszony co do preferencji zawodowych – uczniowie muszą zdecydować po której ze stron stanąć wybierając tym samym określone warunki pracy. Rozmowa po zadaniu – wyszczególnienie różnic między warunkami i środowiskiem pracy, zadaniami i czynnościami zawodowymi, narzędzia pracy.

Ankieta skłonności zawodowych (dostępna do wydruku na m.in.: http://archiwum.zsp1chojna.pl/Dokumenty/ankieta_sklonnoscizawodow.pdf) – każdy uczeń indywidualnie wypełnia Ankietę. W tym czasie prowadzący zawiesza na tablicy 5 plansz z grupami zawodowymi: człowiek-człowiek, człowiek-przyroda, człowiek-dane liczbowe, człowiek-technika, człowiek-obraz artystyczny. Prowadzący – gdy uczniowie wypełnią ankietę – wyjaśnia znaczenie przedstawionych grup zawodowych (podział dokonany według przedmiotów pracy).

człowiek – człowiek – zawody związane z pracą na rzecz ludzi, dominują takie czynności, jak: pomaganie, opiekowanie się, doradzanie, negocjowanie, pouczanie; typowe zawody to: nauczyciel, psycholog, pielęgniarka, pracownik socjalny, lekarz;
człowiek – technika – zawody, których przedmiotem pracy są materiały, surowce, urządzenia techniczne; typowe zawody to: operator maszyn i urządzeń przemysłowych, ślusarz, tokarz, piekarz, elektromonter;
człowiek – przyroda – zawody, których przedmiotem pracy są organizmy zwierzęce, roślinne i zjawiska przyrodnicze; typowe zawody to: rolnik, ogrodnik, weterynarz, leśnik;
człowiek – dane – zawody związane z posługiwaniem się systemem znaków i pojęć umownych (np. cyfry, kody, symbole, litery); typowe zawody to: kreślarz, tłumacz, księgowy, informatyk;
człowiek – obraz artystyczny – zawody związane z różnorodną działalnością artystyczną; typowe zawody to: plastyk, aktor, tancerz, muzyk, piosenkarz.

Prowadzący wyjaśnia także, że zawody często obejmują kilka relacji, np.:

– zawód urzędnik to praca z ludźmi, ale również z danymi;

– zawód fryzjer to praca z ludźmi, ale efekt pracy mieści się w kategorii człowiek – obraz artystyczny;

– lekarz – to praca z ludźmi, z danymi (wyniki badań analitycznych, receptury leków) i z techniką (obsługa nowoczesnej aparatury medycznej).

Prowadzący rozdaje każdemu uczniowi nazwę jednego zawodu z poleceniem dopasowania go do odpowiedniej grupy zawodowej.

Uczniowie podają propozycje skąd można czerpać informacje o zawodach. Przedstawienie możliwości pozyskania informacji o zawodach z Przewodników po zawodach, czasopism typu Cogito, Viktor oraz stron internetowych (rozdanie ulotek ze stronami internetowymi – źródło: strona ORE, prezentacja Efektywne doradztwo edukacyjno-zawodowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych).

Adresy zawarte w ulotce:

Strony internetowe z informacjami o zawodach

http://doradztwo.ore.edu.pl/wybieram-zawod/

http://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacja-zawodow-i specjalnosci/wyszukiwarka-opisow-zawodow

http://www.perspektywy3d.pl/galeria_zawodow.html

https://www.ore.edu.pl/kszta%C5%82cenie-zawodowe-i-ustawiczne/7485-podstawy-programowe

Analiza 10 (…) przekonań spotykanych w poradnictwie kariery – uczniowie dzielą się na grupy. Każda z grup otrzymuje zestaw 10 zdań z przekonaniami oraz planszę podzieloną na pół. Zadaniem grup jest ocena, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe i przyklejenie ich w odpowiednich miejscach. Wspólne omówienie wyników pracy w grupach. Rozmowa na temat niewłaściwych pobudek wyboru zawodu i negatywnych konsekwencji pracy, która nie pokrywa się z naszymi zdolnościami, zainteresowaniami, predyspozycjami.

Co to za zawód? – zabawa z wykorzystaniem pantominy. Chętne 2 pary osób losują po jednym z zawodów spośród: mechanik samochodowy, informatyk, sprzedawca, kucharz, kelner, piekarz-ciastkarz, lekarz, prawnik, nauczyciel, kierowca, elektryk, sekretarka, fryzjer, ogrodnik. Pary mają 5 minut na przygotowanie się do zaprezentowania pantomimy, na podstawie której pozostali uczniowie będą zgadywać, o jaki zawód chodzi. Osoby przygotowujące pantomimę powinny uwzględnić w niej:

–    zadania i czynności wykonywane w tym zawodzie,
–    narzędzia pracy,
–    wymagania psychofizyczne

Po odgadnięciu przez uczniów, o jaki zawód chodzi, charakteryzują dany zawód wg schematu podanego przez prowadzącego. Pozostali uczniowie uzupełniają wypowiedź pary. W razie konieczności, prowadzący prostuje i uzupełnia wypowiedzi uczniów. Wspólna dyskusja.

Rozdanie ankiet ewaluacyjnych i podsumowanie zajęć – wypowiedzi uczniów na temat przydatności zdobytych informacji.

Dodatkowo na warsztatach można wykorzystać ulotkę: Właściwy wybór szkoły ponadpodstawowej i zawodu = sukces w przyszłości, jako źródło inspiracji dla uczniów do stworzenia w domu własnego komiksu, przedstawiającego ich drogę do wyboru szkoły ponadpodstawowej i zawodu.