Podczas wysiłku wzrokowego na bliskich odległościach, do którego zalicza się pracę z komputerem, tabletem, oglądanie telewizji, korzystanie z telefonu komórkowego, czytanie książek, odrabianie lekcji, dochodzi do napięcia mięśnia rzęskowego w oku, co określa się napięciem akomodacji. Dodatkowo skupienie uwagi znacząco zmniejsza częstotliwość mrugania oraz ustawia oczy bardziej zbieżnie na obserwowanym przedmiocie.
Przy pracy z urządzeniami cyfrowymi dodatkowo pojawia się zmęczenie oczu na skutek tzw. Efektu migotania ekranu, czyli migotania tekstu na ekranie z częstotliwością mniejszą niż ludzkie oko jest w stanie zarejestrować. Te wszystkie trzy elementy są rzeczą normalną, ale gdy występują w nadmiarze wpływają na zmęczenie układu wzrokowego. W normalnych warunkach, gdy wysiłek na bliskich odległościach jest równoważony przez aktywność na świeżym powietrzu, gry i zabawy, układ jest w stanie skompensować napięcie i się rozluźnić, natomiast w sytuacji, gdy pracy w bliskich odległościach jest zbyt dużo lub nie ma czynnika, który rozluźni napięcie mięśniowe jak właśnie przebywanie na otwartych przestrzeniach, dochodzi do nagromadzenia wysiłku i stresu.
W przypadku dzieci dodatkowo nakłada się sytuacja podwyższonego stężenia hormonu wzrostu, co jest naturalne dla danego wieku, gdy następuje wzrost, jednak wraz z powyższymi czynnikami może wpłynąć na wydłużenie długości gałki ocznej. Omówione powyżej czynniki mogą wpłynąć na pojawienie się lub wzrost już istniejącej wady wzroku – krótkowzroczności lub nadmierną akomodację u dzieci. Obie sytuacje nie pozostają bez konsekwencji medycznych. Krótkowzroczność wynikająca z wydłużenia się gałki ocznej może w przyszłości doprowadzić do odwarstwienia siatkówki i utraty widzenia, natomiast nadmierna akomodacja do spazmu akomodacji i zaniku możliwości zmiany mocy układu wzrokowego.
Jeżeli Twoje dziecko skarży się na ból oczu lub głowy, ból lub dyskomfort wokół oczu, suchość powierzchni oczu, zamazane widzenie w dali/bliży to mogą to być sygnały świadczące o przeciążeniu układu wzrokowego.
W celu profilaktyki nadmiernego przeciążenia układu wzrokowego oraz prawidłowego fizjologicznego funkcjonowania powierzchni oka zaleca się, aby:
-
Pilnować odległości pracy w bliży i nie pracować na odległości bliższej niż tzw. Odległość Harmona (odległość od łokcia do środka palca środkowego i jest to odległość indywidualna dla każdej osoby).
-
W miarę możliwości przebywać codziennie na słońcu przez ok. 30 minut bez okularów przeciwsłonecznych.
-
Robić przerwy na mruganie! Co około 30 minut przerwać pracę w bliskich odległościach i spojrzeć w dal oraz wprowadzić ćwiczenia mrugania. Polega ono na ciągłym mruganiu przez 30s. Chodzi o to, aby na każde 30 minut pracy/korzystania z urządzeń elektronicznych, wprowadzić 30s mrugania. To mruganie z jednej strony rozluźnia akomodację, z drugiej strony umożliwia wymianę filmu łzowego, który odżywia powierzchnię oka i ją nawilża, a dodatkowo pobudza do pracy gruczoły wydzielnicze znajdujące się na brzegach powiek, które wydzielają część filmu łzowego odpowiadającego za jego stabilizację i zabezpieczającą przed parowaniem.
-
Włączyć suplementację Vit D3 (2000 IU/dzień) i omega 3 (ok. 250mg EPA i DHA/dzień). Obie substancje obniżają stan zapalny na powierzchni oka.
-
Pić odpowiednio dużo, czyli ok. 1,5l/dzień. Poziom nawilżenia i nawodnienia powierzchni oka i łez odpowiada poziomowi nawodnienia całego organizmu. W badaniach klinicznych potwierdzono, że osmoralność łez odpowiada osmoralności osocza krwi.
-
Nawilżać powierzchnię oczu kroplami bez konserwantów z kwasem hialuronowym ok. 4-6 x dziennie, nawet gdy nie czuć dyskomfortu i przesuszenia. Jest to ważne, ponieważ zapobiegamy w ten sposób hiperosmoralności łez a tym samym wystąpieniu stanu zapalnego na powierzchni oczu. Praca i przebywanie w pomieszczeniach klimatyzowanych/zamkniętych sprzyja szybszemu odparowywaniu łez niż ma to miejsce na świeżym powietrzu.
Proponujemy zastosowanie się do tych zaleceń, ponieważ nie wiadomo kiedy będziemy mogli być w znaczącym stopniu off-line.
Anna Budnik-Psycholog w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Słupcy