Bajkoterapia w ostatnim czasie staje się coraz bardziej popularna, gdyż nie tylko terapeuci, ale i nauczyciele oraz rodzice sięgają po bajki terapeutyczne, które  nazywane także bajkami-pomagajkami, i na dobre zagościły w literaturze dziecięcej. Bajkoterapia jest ważną metodą wspierania i oddziaływania terapeutycznego we wczesnych okresach rozwoju dziecka. Jest to metoda adresowana do dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym (od 3-4 do 9-10 lat).

Jest wykorzystywana podczas działań o charakterze profilaktycznym, psychoedukacyjnym, relaksacyjnym, rozrywkowym, wychowawczym, psychoterapeutycznym ogólnie wspomagającym  rozwój dziecka. Szczególny czas na bajkoterapię to koronawirusowe czasy, poszukiwania bohatera, który zmierzy się z wirusem, który przezwycięży nasze lęki z nim związane. To, że aktualnie koronawirus jest na pierwszym miejscu, nie zmienia faktu,
że dzieci przeżywają swoje inne problemy, te sprzed czasu kwarantanny. Lęk jest właśnie tym, z czym wszyscy się teraz musimy zmierzyć. Być może nie trzeba od razu sięgać po najmocniejsze argumenty, warto jednak wypracować z dzieckiem różne możliwości oswajania trudnych sytuacji. Pomożemy wtedy zarówno dzieciom, jak i sobie samym. Wszyscy musimy nauczyć się mówić o tym, co schowane w środku. Sytuacje zagrożenia, przeciążenia, bólu, deprywacji czy frustracji, często wywołują lęk, są nierozerwalne z nabywaniem przez dziecko nowych doświadczeń (pierwsze dni pobytu dziecka w przedszkolu, szkole, sytuacje kompromitacji, pobyt w szpitalu, śmierć najbliższych, ulubionego zwierzątka, pojawienie się nowego dziecka w rodzinie, rozwód rodziców, niepowodzenia szkolne i wiele innych). Żyjemy w świecie, gdzie wymagania, oczekiwania nie tylko wobec dorosłych, ale i dzieci szybko zmieniają się, a rodzina coraz częściej nie daje poczucia bezpieczeństwa, w rezultacie dziecko jest osamotnione i bezradne. Terapia poprzez bajki terapeutyczne ma na celu redukcję napięcia i odbudowanie obrazu siebie i świata. Treść bajek terapeutycznych koncentruje się wokół sytuacji emocjonalnie trudnych, które zdarzają się w toku rozwoju dziecka. Bajki pozwalają dzieciom na łagodne przepracowywanie emocjonalne tematów trudnych czy zmierzenie się z własnymi problemami. Dają wsparcie umożliwiając dzieciom identyfikację z bohaterami podobnymi do nich. Bajkoterapia to proces oddziaływania na psychikę dziecka za pomocą specjalnie dobranej bajki. Metoda nie polega jednak na samym przeczytaniu czy opowiedzeniu dziecku historyjki. Przedstawienie jej treści stanowi zaledwie punkt wyjścia do właściwych oddziaływań psychologicznych. Największą moc terapeutyczną ma bowiem to, co dorosły i dziecko zrobią po zapoznaniu się z treścią opowieści. Metodyka bajkoterapii zaleca, aby dorosły porozmawiał z dzieckiem na temat poznanej historii. Ponadto dorosły powinien wyczerpująco odpowiedzieć na wszystkie pytania, jakie dziecko postawi w nawiązaniu do usłyszanej opowieści. Wskazana jest także dodatkowa aktywność artystyczna dziecka odnosząca się do treści bajki. Może to być rysowanie obrazków, lepienie figurek z plasteliny czy też odgrywanie scenek. Bajkoterapię można wykorzystywać zarówno w pracy indywidualnej z pojedynczym dzieckiem, jak i podczas zajęć grupowych. Może być stosowana incydentalnie albo regularnie, jako cykl powiązanych ze sobą zajęć. Może stanowić istotne uzupełnienie prowadzonych w szkole zajęć o charakterze terapeutycznym czy też zajęć rozwijających umiejętności emocjonalno-społeczne.

Cechy bajek terapeutycznych:

• temat przystaje do doświadczeń odbiorców (jest to problem charakterystyczny
  dla dzieci w danej grupie wiekowej);
• sposób przedstawienia sytuacji trudnej jest adekwatny do możliwości percepcyjnych dzieci;
• główny bohater to postać, z którą dzieci mogą się utożsamiać (posiada zbliżone
  do nich cechy, ma podobne problemy, przeżywa analogiczne emocje);
• szczęśliwe zakończenie (główny bohater odnosi sukces: wyzwala się z trudnych emocji i zdobywa nowe umiejętności radzenia sobie w sytuacjach problemowych);

Klasyfikacja bajek terapeutycznych

Rozróżniamy następujące rodzaje bajek terapeutycznych za.(M. Molicka): psychoedukacyjne, relaksacyjne i psychoterapeutyczne.

bajki psychoedukacyjne

Przygotowują dziecko na mającą nastąpić sytuację trudną. Dzięki tego typu utworom może ono lepiej zrozumieć konkretną sytuację problemową, poznać związki przyczynowo-skutkowe zachodzące pomiędzy zdarzeniami, a uczuciami, które się w ich wyniku wyzwalają oraz nauczyć się rozpoznawać i wyrażać własne emocje. W efekcie, gdy już doświadczy zdarzeń, na które przygotowywała je bajka, zrozumie kontekst sytuacyjny, swoje odczucia
i reakcje oraz będzie gotowe, by o nich otwarcie rozmawiać. Bajki psychoedukacyjne głównie wspierają dziecko i stwarzają perspektywę, w której ma ono możliwość zmienić lub rozszerzyć repertuar swoich zachowań.

bajki relaksacyjne

Stosuje się, aby ułatwić dziecku odpoczynek oraz wyciszenie się i uspokojenie pomimo zaistniałej sytuacji trudnej. Tego typu utwory pozwalają mu psychicznie zdystansować się, oderwać od stresującej rzeczywistości i choć na chwilę zapomnieć o problemach. Wykorzystuje się techniki relaksacyjne Jacobsona, Schultza, wizualizację czy techniki mindfulness.

bajki psychoterapeutyczne

Pomagają dziecku uporać się z trudną sytuacją, jakiej doświadczyło w przeszłości lub aktualnie doświadcza, poprzez jej psychologiczne przepracowanie. Pod wpływem tego rodzaju utworów dziecko doznaje wsparcia emocjonalnego. Uświadamia sobie, że jego przeżycia nie są przypadkiem odosobnionym, gdyż inni ludzie także ich doświadczają. Powoduje to podwyższenie samooceny dziecka, które przekonuje się, że nie jest inne ani gorsze. Ponadto na podstawie zachowania bohaterów bajek dziecko poznaje sposoby skutecznego, konstruktywnego radzenia sobie z trudnościami. Dzięki temu odzyskuje poczucie nadziei na poprawę sytuacji, przestaje czuć się bezradne, zaczyna wierzyć we własne możliwości uporania się z problemem. Bajki te wspierają, motywują, gdyż  pokazują dziecku, że strach, smutek i wstyd to jest coś normalnego i oczywistego, bo inni też przeżywają takie uczucia. Bajka terapeutyczna buduje wiarę w siebie, we własne możliwości w przezwyciężeniu trudności. Co najważniejsze, w bajce terapeutycznej zawsze pojawia się tzw. ekspert. Jest to postać, która akceptuje, co dzieje się z bohaterem, pokazując, że każdy z nas doświadcza różnych emocji i jest to jak najbardziej normalne i pożądane. Cechą charakterystyczną wszystkich bajek terapeutycznych jest to, że bohater bajkowy znajduje się w trudnej sytuacji i przeżywa lęk, a wprowadzone postacie umożliwiają redukcję lęku. Bohater uczy się różnych sposobów jego przezwyciężania. Nabycie nowych kompetencji prowadzi do zmiany w przeżywaniu i do zmiany w zachowaniu.

Mechanizmy psychologiczne, na których opiera się bajkoterapia

Skuteczność bajkoterapii wynika z faktu, że odwołuje się ona do kilku ważnych mechanizmów psychologicznych, takich jak: identyfikacja, naśladownictwo, porównywanie społeczne, kompensacja, odwrażliwianie (Malicka).

Poprzez mechanizm identyfikacji dziecko może utożsamiać się z bohaterem bajki. Dzięki temu może percypować jego problemy i emocje, jak swoje.

W wyniku mechanizmu naśladownictwa dziecko w realnym życiu powtarza zachowania zaobserwowane u bohatera bajki. Dzięki temu uczy się nowych, konstruktywnych wzorców reagowania na sytuacje problemowe.

Mechanizm porównywania społecznego umożliwia dziecku przeprowadzenie psychologicznego zabiegu uwydatniającego podobieństwa pomiędzy nim i bohaterem bajki. Dzięki temu dziecko dowiaduje się, że jego osobiste doświadczenia i uczucia nie są przypadkiem odosobnionym. Uświadamia sobie, że inne osoby mają analogiczne przeżycia. W efekcie podnosi się jego nastrój, polepsza samopoczucie.

Kompensacja pozwala dziecku dostrzec nowe konteksty sytuacji problemowej, w której się znajduje. Prowadzi to do przewartościowania w zakresie samooceny. Dziecko zaczyna umniejszać rangę tego, co dotychczas uznawało za własne braki, deficyty, słabe strony. Jednocześnie przypisuje większe znaczenie swoim wcześniej niedocenianym cechom.

Mechanizm odwrażliwiania przyczynia się do zredukowania intensywności dziecięcych reakcji lękowych związanych z sytuacją trudną. Dzięki bajce terapeutycznej, dziecko, przebywając w bezpiecznym otoczeniu, pod opieką dorosłego, może przeżyć w wyobraźni sytuacje, które stwarzają dla niego problem. Skutkuje to oswajaniem się z lękiem i redukcją przykrego napięcia emocjonalnego.

 Po co te bajki?

Bajkoterapia polecana jest szczególnie dzieciom. Dzięki mocy słowa dzieci mają możliwość uspokojenia się, poznania czegoś nowego, nauczenia się ciekawych rzeczy. Terapia za pomocą czytania lub opowiadania bajek jest bardzo dobrą metodą, jednak kiedy należy ją stosować i co tak naprawdę daje? Warto sobie zdawać sprawę, z czego wynika lęk u dzieci. Najczęściej z uprzedniego, negatywnego doświadczenia, rozwoju wyobraźni,
z niezaspokojonych potrzeb (bezpieczeństwa, miłości, przynależności i uznania) oraz z niskiej samooceny. Bajki terapeutyczne wspierają dziecko dostarczając nowej wiedzy, dotyczącej głównie strategii poznawczych, mających ograniczyć negatywne skutki stresujących sytuacji. Spodziewane efekty bajkoterapii to takie oddziaływanie na procesy poznawcze dziecka, poprzez które doświadcza ono:

• oswajania z sytuacją zagrożenia,
• przedstawienia jej tak, że staje się dlań zrozumiała,
• zapoznania ze słownictwem dotyczącym emocji, wizualizację treści,
• wyjaśnienia związków przyczynowo-skutkowych między zdarzeniem
  a doznawaniem emocji,
• racjonalizowania problemu,
• pokazania wzorów skutecznego działania, innego myślenia o sytuacji trudnej, innego odczuwania,
• przedstawienia różnych trudności, zachęcania do mówienia o problemach, poszukiwania skutecznych rozwiązań,
• pokazywania wzorów pozytywnego myślenia, nastawionego na działanie.

Bajki te wspierają rozwój dziecka, wzbogacając jego wiedzę, przedstawiają inny sposób myślenia, odczuwania i działania. Użycie metafor i symboli pozwala na samodzielne
ich odkrywanie i odnoszenie do własnych doświadczeń. Bajki te konkretyzują emocje, przypisując je określonym zdarzeniom, stymulują empatię, obrazują, jak ważne
są właściwe relacje z innymi. W terapii mają za zadanie umożliwić zmianę orientacji poznawczej problemu, czyli zmodyfikować, skorygować sposób myślenia, odczuwania
i tym samym działania.

Wspieranie rozwoju emocjonalnego

Do bajek terapeutycznych sięgajmy także na co dzień. W ten sposób możemy nauczyć dziecko rozpoznawania i nazywania emocji, które przeżywa. W codziennych sytuacjach, spojrzenie z perspektywy dziecka na sytuacje, z którymi boryka się na co dzień, może być niezwykle cenne i przydatne.

Czytając bajki terapeutyczne możemy wpływać u dziecka na obniżenie lęku, dowartościowanie, budowanie pozytywnych relacji z innymi. Przekazywanie wiedzy o sytuacji wywołującej różne nieprzyjemne emocje i wskazanie społecznie akceptowalnych sposobów radzenia sobie z nią, może stać się metodą wspierającą działania terapeutyczne.

Dzieci mają świadomość, że świat kreowany w bajkach jest fikcją, wiedzą również,
że życiem bohaterów rządzi dobro i że ono zawsze zwycięża, dlatego słuchając bajek – czują się bezpieczne. Obserwując bohaterów, oswajają się z zagrożeniami i zaczynają wierzyć, że mimo przeciwności losu same mogą zmieniać otaczającą rzeczywistość
na lepszą.

Ponadto bajki pełnią w życiu dziecka różnorodne funkcje: informujące, wyjaśniające, inspirujące, uspokajające, pouczające czy rozszerzające wyobraźnię. Kreują umiejętność odróżniania dobra od zła, wyboru właściwej drogi postępowania. Pozwalają
na zrozumienie sytuacji i problemów pojawiających się w życiu, z którymi dotąd
nie miały styczności. Rozbudzają ciekawość świata, jego poznawania. Bajki mogą pomagać budować osobowość dziecka, a  przede wszystkim pełnią funkcję adaptacyjną
i rozwojową w jego życiu.

Mogą pobudzać wyobraźnię, rozwijać zdolności językowe, jak i pomagać w rozwoju społecznym młodego człowieka. Co ciekawe, bajki mogą także pomagać w uczeniu dziecka nazywania własnych emocji i radzenia sobie.

Zdecydowanie polecam czytanie dzieciom bajek. Znajdą wtedy swojego superbohatera, który pomoże zdjąć z nich różne zaklęcia (nieśmiałość, lęk, niekontrolowaną złość, bezradność, brak wiary w siebie).

Materiały źródłowe:

5. Strelau, J. (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3.
6. Molicka, M. Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii. Media Rodzina, Poznań  2002.
7. Drzewiecka Anna,  Co to jest bajkoterapia?  Przegląd Edukacyjny.- 2012, nr 2, s. 7-9
8. Molicka Maria, Biblioterapia i bajkoterapia. Media Rodzina, Poznań 2011.
9. Ibisz K., Gruszczyńska A. (i in.) Bajkoterapia czyli dla małych i dużych o tym, jak bajki mogą pomagać, Nasza Księgarnia, Warszawa 2009.
10. Strona internetowa Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę
    „Bajkoterapia jako skuteczna forma profilaktyki i terapii wobec przejawów naruszania praw dziecka”, artykuł Doroty Bełtkiewicz z czasopisma: „Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, Vol. 13 Nr 4 (2014) 75.
11. https://us.edu.pl/dr-hab-wioletta-bojda-dziecko-zamkniete-w-domu-czyli-gdzie-znalezc-odpowiednie-slowa/
12. https://zabawkator.pl/2017/04/26/10-powodow-dla-ktorych-warto-czytac-dziecku/

Poniżej publikuję wykaz wybranych bajek, które polecam dla dzieci. Mają one zróżnicowaną tematykę i są do zakupienia w księgarniach internetowych.

1. Chelo Manchego: Chciejskie potwory,
2. Dagmar Geisler: Przestańcie się kłócić! Jak przywrócić zgodę,
3. Grzegorz Kasdepke: Tylko bez całowania! Czyli jak sobie radzić z niektórymi emocjami (nuda, tęsknota, wstyd, poczucie krzywdy, radość, zazdrość),
4. Doris Brett: Opowiadania dla Twojego dziecka, Opowiadania dla Twojego (nieco starszego) dziecka,
5. Katarzyna Szeliga: Historia Guziołka,
6. Catherine DePino: Śmierdzący ser,
7. Amanda Eriksson: Różowe życie, Czarne życie,
8. Jarosław Mikołajewski: Wędrówka Nabu,
9. Elżbieta Zubrzycka: Za zasłoną złości, Słup soli, Marek – chłopiec, który miał marzenia, Filip, lis i magia słów,
10. Anna Kozłowska: Zaczarowane bajki, które leczą – dla dzieci i dorosłych,
11. Agnieszka Łaba: Bajki rymowane w biblioterapii,
12. Fabrizia Poluzzi: Pocałunek ślimaka,
13. Andrea Schütze: Dlaczego tańczymy ze szczęścia i kpimy ze złości?, Historyjki dla ciekawskich dzieci,
14. Izabela Mańkowska, Małgorzata Rożyńska: Księga Bratka – bajki terapeutyczne, Księga bajek terapeutycznych,
15. Joanna Brodowska: Przygody Fryderyki, czyli bajki terapeutyczne,
16. Maciejka Mazan: Bajki terapeutyczne dla najmłodszych,
17. Ines Castel-Branco: Mamo, nie mogę zasnąć, Moc jest w nas, bajki terapeutyczne dla dzieci i rodziców różnorodnych autorów, Bajkoterapia, opowieści różnych autorów polskich.
18. Gro Dahle, Svein Nyhus: Włosy Mamy,
19. Gro Dahle, Svein Nyhus: Zły Pan,
20. Ulf Stark: Czy umiesz gwizdać, Joanno?,
21. Katarzyna Babis: Maja z księżyca,
22. Agnieszka Świętek: Niezapominajka,
23. Krystian Głuszko: Podaj łapkę Misiu,
24. Magdalena Gruca: Przygody Fenka. Kłopoty ze słowami,
25. Julianne Moore: Truskawkowe piegi,
26. Agnieszka Zimnowodzka: Historie zamiecione pod dywan,
27. Agnieszka Pawłowska: Wilczek Leon, odwaga i uważność,
28. Maria Molicka: Bajki terapeutyczne cz. 1 i 2
29. Mądra mysz, seria różnych autorów
30. Julia Śniarowska: Już się nie boję. Bajki terapeutyczne dla przedszkolaków,
31. Wojciech Kołyszka: Smok Lubomił i tajemnice złości, Latający śpiwór i maski wstydu,
32. Doris Brett: Bajki, które leczą cz. 1 i 2,
33. Astrid Lindgren, Ilon Wikland: Ja też chcę mieć rodzeństwo,
34. Bajkoterapia, czyli bajki pomagajki małych i dużych, praca zbiorowa,
35. Książki z serii wydawniczej Wielkie Problemy Małych Ludzi,
36. Eliza Piotrowska: Żółte kółka: mam na imię Inna,
37. Ulf Nillson, Anna-Clary Tidholm: Żegnaj panie Muffinie,
38. Praca zbiorowa, Tupcio Chrupcio,
39. Anita Głowińska: Kicia-Kocia- seria,
40. Wojciech Widłak: Pan Kuleczka- seria

Propozycje w Internecie, z którymi dobrze byłoby się zapoznać i wykorzystać je w pracy
ze swoim dzieckiem lub podopiecznym.

• https://docer.pl – artykuły, książki, baśnie magiczne z różnych kręgów kulturowych,
  a także szereg bajek terapeutycznych, m.in. Maria Molicka: Bajki terapeutyczne, Mieczysław Maliński: Bajki nie tylko dla dzieci, Konrad Dziennik: Bajki z morałem dla mądrych dzieci i inne. Na portalu można wgrywać i pobierać teksty w postaci plików pdf;
• https://warsztatzemocjami.pl/- zbiór interesujących materiałów związanych z pracą
  z dziećmi prowadzony przez Jakuba Pawlewicza – psychologa dziecięcego, psychoterapeutę dziecięcego. Prezentuje ciekawe pomoce, które można wykorzystać w pracy terapeutycznej z dziećmi. Na stronie można też je zakupić.
• https://bajki-zasypianki.pl – serwis prowadzi Paweł Księżyk, bajkopisarz zainteresowany psychologią i psychoterapią. Można tu znaleźć bajki terapeutyczne do czytania oraz słuchania, poświęcone różnym problemom: rozwód rodziców, poczucie straty, niskie poczucie wartości, nieśmiałość, kłótnie rodzeństwa, pojawienie się młodszego rodzeństwa, lęk przed ciemnością, nocne koszmary itp.;
• https://dziecisawazne.pl – dostępne są nowe tytuły, rekomendacje, można dokonać zakupu w promocyjnej cenie;
• www.smallsteps.pl– to strona, którą autorka pani psycholog Katarzyna Burtna stworzyła chcąc dzielić się swoją wiedzą oraz doświadczeniem zdobytym w pracy
  z dziećmi oraz rodzicami. To miejsce, w którym przedstawiła pomysły i propozycje do pracy oraz zabawy z dziećmi: książki, karty pracy, gry. To również przestrzeń,
  w której dzieli się informacjami na temat rozwoju dziecka, jego emocji, zachowania, przeżywania – zgodnie z obowiązującą wiedzą psychologiczną. Znajdziecie tu również autorskie recenzje książek, gier dla dzieci, rodziców, specjalistów.
• www.pomagamydzieciom.info – zbiór bajek terapeutycznych napisanych przez uczestników kursu terapii pedagogicznej organizowanej przez Fundację „Promyk Słońca”;
• https://dzieciecapsychologia.pl. – blog  pani Pauliny Jareckiej, psychologa dziecięcego i certyfikowanego psychoterapeuty poznawczo-behawioralnego. Prezentuje interesujące materiały i propozycje do pracy z dziećmi. Bajki terapeutyczne a także omawia wartościowe propozycje
• www.youtube.com – audobooki z różnymi bajkami terapeutycznymi, m.in. można znaleźć ponad 4-godzinną narrację z bajkami terapeutycznymi Marii Molickiej;
• www.bing.com/videos – bajki terapeutyczne i dydaktyczne;
• https://dobrytata.waw.pl – e-booki z bajkami terapeutycznymi, wierszami dla dzieci, grami i kołysankami.
• https://emocjedziecka.pl – serwis prowadzi Anna Karcz, psycholog dziecięcy, specjalistka terapii pedagogicznej, która omawia i poleca wartościowe propozycje.
  Na stronie można również zamówić bajki terapeutyczne, a także karty pracy dotyczące rozmaitych tematów, np. Kim jestem? Co czuję? Czego potrzebuję?, Mój dom, moja rodzina itp.;
• www.nasze-bajki.pl – bajki terapeutyczne, edukacyjne i relaksacyjne do ściągnięcia na telefon komórkowy czy do wydrukowania, a także recenzje wartościowych pozycji i kreator pisania własnych bajek;
• www.bing.com/images – kolorowanki terapeutyczne dla dzieci i dorosłych;
• www.superkid.pl – bajki terapeutyczne do pobrania, a także rozmaite materiały dydaktyczne.
• https://bajkowytata.com/superbohater-z-ulubionej-bajki/ –  Marek Opaska pisze bajki dla dzieci i młodzieży, stosuje elementy bajkoterapii, konsultuje skuteczne rozwiązania z psychologami dziecięcymi i pedagogami, tworzy bajki na zamówienie, nagrywa darmowe audiobooki,  wydaje książki i e-booki dla dzieci.

Bajki i baśnie o koronawirusie:

• www.zielonasowa.pl (14,6 MB) – książeczka o przygodach kłócącego się nieustannie rodzeństwa znudzonego ciągłym przebywaniem w domu w formacie pdf. Krótkie opowiastki ilustrują typowe konflikty, które rodzice próbują zneutralizować, a dodatkową pomocą mogą się tu okazać dołączone do opowieści gry i zabawy logiczne.
• www.dropbox.com – Baśń o smoku, co wirusa miał na oku w przystępnej formie przedstawia rozmowę smoka z mamą o wirusie, konieczności noszenia maseczek i rękawiczek oraz o możliwościach pomagania innym. Niewątpliwą zaletą są intrygujące, barwne ilustracje i szablony do kolorowania.
• https://d-pt.ppstatic.pl – Bajka o złym Królu Wirusie i Dobrej Kwarantannie przedstawia nie tyle historię fabularną, choć i tej można się dopatrzeć w zgrabnie przedstawionych przyczynach rozszerzania się wirusa i środkach zaradczych, ile przemyca w uproszczonej formie zasady kwarantanny narodowej. Dołączone do niej gry logiczne pomagają też dziecku sprecyzować emocje względem zaistniałej sytuacji i poczuć, że zamknięcie czemuś służy, nawet gdy dorośli targani są wątpliwościami.
• www.dzieckiembadz.pl – opowieść jest próbą osadzenia informacji naukowych
  w konwencji baśni. Tekst nafaszerowany jest terminami, które trzeba jednak małym dzieciom tłumaczyć w trakcie lektury (np. mikroskop, wypustki, pałeczki, żywe organizmy itp.),

• https://dzieciecapsychologia.pl. Historia utrzymana w konwencji bajki terapeutycznej przedstawia losy jeżyka tęskniącego za kolegami ze szkoły oraz sposoby, za pomocą których jego mama próbuje zniwelować trudy nowego sposoby funkcjonowania.
  Do opowieści dołączony jest także tekst psychoterapeutki kierowany do rodziców
  i wskazówki dotyczące rozmów z dziećmi. Bajka pt.  Jeżyk Bartek zostaje w domu (2,37 MB)

Opracowanie: Anna Budnik-Psycholog w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Słupcy