Bardzo często do poradni trafiają rodzice z dziećmi, które pomimo uczęszczania do IV (lub wyższej) klasy nadal dodają i odejmują na palcach i/lub mają problem z nauką tabliczki mnożenia. Podstawą dobrego nabycia tych kompetencji jest przeprowadzenie dziecka przez kolejne etapy nabywania dojrzałości do uczenia się matematyki.

Proces przyswajania kompetencji matematycznych tak naprawdę zaczyna się już w kołysce. Począwszy od zdolności do nadawania znaczenia prostym sytuacjom i rozumienia intencji dorosłych poprzez proste intuicje matematyczne, ucząc dzieci na dalszych etapach rozwoju sposobów ustalania, gdzie jest więcej, a gdzie mniej, a także wyznaczania wyniku dodawania i odejmowania podczas prostych codziennych czynności. Warto o tym pamiętać i wykorzystywać każdą nadarzającą się okazję do zwracania dziecku uwagi na wielkość, kształt, ilość przedmiotów, rozmawiać na temat relacji między nimi.
Co jednak zrobić, gdy pomimo naszych starań, a następnie edukacyjnych oddziaływań nauczycieli dziecko nie przeszło na poziom pamięciowego dodawania i odejmowania bądź nie może zapamiętać tabliczki mnożenia. Oprócz udania się po pomoc do specjalistów warto zacząć grać z dzieckiem w rozmaite gry planszowe, w kości i w karty. Zalet takich gier jest wiele:

• uczą abstrakcyjnego myślenia, planowania, myślenia strategicznego,
• ćwiczą zręczność i spryt,
• pomagają w integrowaniu się rodziny, nawiązywaniu lepszego kontaktu między rodzicami i dziećmi,
• kształtują odporność emocjonalną, gdyż pozwalają poznać zarówno smak zwycięstwa, jak i porażki.

Ponadto najmłodsze dzieci mogą utrwalić dzięki nim znajomość i kolejność cyfr, nieco starsze zaobserwować na konkretach przebieg procesu dodawania, odejmowania, a nawet mnożenia i dzielenia.
Dociekliwi rodzice mogą znaleźć w Internecie wiele stron zamieszczających opisy różnorodnych gier matematycznych. Jedną z nich (zawierających propozycje kilkudziesięciu gier w użyciem kości) jest np. http://www.kosteczki.republika.pl.
Istnieje specjalna grupa gier, których istotą jest przede wszystkim – oprócz dobrej zabawy – praca nad umiejętnościami arytmetycznymi dzieci. Nasza poradnia ma w swojej ofercie zajęcia warsztatowe dla rodziców „To super zabawa! – dodawanie, odejmowanie, mnożenie”, w trakcie których rodzice mają możliwość poznać i przećwiczyć właśnie takie różnorodne gry i zabawy z użyciem m.in. kart i kości.
Poniżej przedstawione są przykładowe gry, przedstawiane na wspomnianych warsztatach.

Wojna w karty
Cel: ćwiczenie umiejętności dodawania w zakresie 20 bądź odejmowania w zakresie 10 bądź mnożenia w zakresie 100.
Potrzebne: karty do gry (bez figur, a As jest przerobiony na 1) kilka drobnych przedmiotów do zasłaniania symboli na kartach przy odejmowaniu.
Zabawa: Po uzgodnieniu wariantu gry (dodawanie czy odejmowanie czy mnożenie) każdy gracz odsłania po dwie karty sumuje/odejmuje/mnoży ich wartości. Dalsza gra jak w tradycyjnej wojnie. Wygrywa ten, kto zbierze więcej kart. Przy obliczaniu wyniku w przypadku młodszych dzieci można wykonać zadanie dobierania w pary i ustalania o ile więcej/mniej ma dany gracz kart (o ile wygrał/przegrał).

• przy dodawaniu dziecko może przeliczać symbole na kartach (wszystkie bądź po odczytaniu większej cyfry dodaje mniejszą wartość doliczając symbole z drugiej karty),
• przy odejmowaniu dziecko może zasłaniać przedmiotami tyle symboli na karcie o większej wartości ile ma odjąć (wartość drugiej karty),
• przy mnożeniu dziecko ma prawo – po zastanowieniu się nad wynikiem – sprawdzić wynik na „kostce matematycznej”.

Zbieranie pereł
Cel: ćwiczenie umiejętności dodawania w zakresie 20 bądź odejmowania w zakresie 10 bądź mnożenia w zakresie 100.
Potrzebne: karty do gry jak w Wojnie w karty.
Zabawa: Rozkładamy karty tak, aby leżały grzbietami do nas. Uzgadniamy, że perła będzie do zabrania, jeśli ktoś znajdzie karty, których suma wynosi np. 13 (lub różnica np. 4 lub wynik wymnożenia dwóch kart będzie się mieścić w uzgodnionym przedziale, np. „> 30 < 60”). Każdy ma prawo w swojej kolejce odwrócić trzy karty. Po odwróceniu osoba sprawdza, czy tworzą z wybranymi pozostałymi (odwróconymi wcześniej) sumę 13. Jeśli tak, to karty tworzące 13 zabiera i dokłada na swoją kupkę (każda kupka oddzielnie, żeby łatwo było policzyć, ile znalazło się pereł). Wygrywa ten, kto zgromadził najwięcej kart. Można stosować różne warianty gry – uzgadniać, że odkrywamy po 2 lub 3 lub 4 karty, wybierać różne sumy (w okolicy 12), różnice (w okolicy 3), przedziały wyników mnożenia. W przypadku gry na mnożenie warto wprowadzić zasadę zapisywania dokonywanych działań i zwycięzcę ustalać poprzez obliczenie ilości zdobytych punktów (a nie kart).

Gromadzenie
Cel: ćwiczenie umiejętności mnożenia w zakresie 60 (bądź wyższym w przypadku samodzielnego wykonania kości o bokach z ilością kropek np. od 4 do 9).
Potrzebne: co najmniej 15 kości, tabelka (przykład dla trzech graczy):

Zabawa: W każdej kolejce gracz ma trzy rzuty. Po wyrzuceniu kostek analizuje jaka liczba oczek wypadła mu na największej liczbie kostek i decyduje, o jakiej wartości kostki będzie zbierać – odkłada je na bok. Pozostałymi rzuca ponownie jeszcze dwa razy za każdym razem odkładając kości o wybranej przez siebie wcześniej wartości. Na koniec liczy ile ma kostek o danej wartości i w tabelce zapisuje wynik, który uzyskuje poprzez dodawanie bądź mnożenie. W następnej kolejce nie można gromadzić kostek o wartości, którą wybrało się wcześniej – ostatecznie muszą zapełnione zostać wszystkie pola. Wygrywa ten, kto zebrał najwięcej punktów.

Życzę miłej i efektywnej zabawy!

Anna Pyrzyk

Rodziców zainteresowanych udziałem w warsztatach prosimy o zgłaszanie takiej chęci u nauczycieli bądź kontakt z pedagogiem poradni Anną Pyrzyk.