Jąkanie rozwojowe dzieci w wieku przedszkolnym

Z psychologii rozwojowej wiemy, że dzieci najpierw rozumieją słowa, a dopiero później  uczą się je wypowiadać. Początek rozumienia słów przypada na 9, 10 m-c życia. Wtedy to właśnie dziecko kieruje wzrok na przedmiot o który pytamy. Po pierwszym roku życia dziecko rozumie proste pytania i polecenia np. „daj auto”, „gdzie tata”?

Niektóre dzieci przed drugim rokiem potrafią budować proste zdania, złożone z 2,3 wyrazów. Z dnia na dzień rozumieją i mówią coraz więcej… Jednak zdarza się, że rozwój mowy dziecka nie nadąża za rozwojem myślenia. Dziecko pragnąc podzielić się tym co widziało, przeżyło, mówi pośpiesznie, połyka sylaby, powtarza je, łapie powietrze, zachłystuje się.

Taka niepłynność mowy, nazywana – jąkaniem rozwojowym – zazwyczaj przemija sama. Jednakże przy nieumiejętnym postępowaniu osób dorosłych może się nasilić, nieraz i utrwalić.

Objawami niepłynności są:

  • powtarzanie głosek,
  • powtarzanie sylab,
  • powtarzanie wyrazów,
  • powtarzanie części lub całej frazy,
  • przeciąganie głosek,
  • dysrytmie oddechowe.

Nasilenie objawów niepłynności powodują:

  1. Popędzanie dziecka aby szybciej mówiło.
  2. Przerywanie mu kiedy o czymś opowiada.
  3. Nie darzenie odpowiednią uwagą jego wypowiedzi.
  4. Odpowiadanie na jego pytania w sposób niecierpliwy.
  5. Zarzucanie dziecka nawałnicą naszych wypowiedzi.
  6. Nieustanne krytykowanie.

Co sprzyja pokonaniu przez dziecko trudności związanych z brakiem płynnej mowy?

  1. Dobry przykład własnej, poprawnej mowy.
  2. Mówmy do dziecka spokojnie.
  3. Nie budujmy zdań nadmiernie długich, niezrozumiałych.
  4. Stwarzajmy okazję do swobodnych wypowiedzi.
  5. Okazujmy zainteresowanie tym co dziecko mówi.
  6. Patrzmy na dziecko w trakcie rozmowy.
  7. Nie porównujmy niepłynnej mowy, z mową dziecka, które mówi „gładko”.
  8. Nie zmuszajmy do publicznych wystąpień.
  9. W obecności dziecka nie mówmy o jego trudnościach.
  10. Nie doprowadzajmy dziecka do poczucia niepewności podczas mówienia. Prowadzi to do unikania kontaktu słownego.

Pamiętajmy o tym, że jąkanie często rodzi się w uszach rodziców (nie dziecka) – może minąć, gdy postępujemy rozsądnie.

Mowa jest sposobem porozumiewania się ludzi między sobą. Im lepiej jest rozwinięta, im ładniejszy jest sposób wyrażania myśli i uczuć, tym łatwiejsze są kontakty. Warto więc pielęgnować mowę dziecka od początku jej rozwoju. Wiek przedszkolny odgrywa tu istotną i znaczącą rolę.

Opracowała: Maria Fenc

 

Na podstawie publikacji Zbigniew Tarkowski „Jąkanie Wczesnodziecięce”